5 کاربرد اسید اولئیک برای پوست که تا به حال نمی دانستید!
2025-07-06تفاوت فرمیک اسید و استیک اسید در چیست؟ در دنیای مواد شیمیایی، اسیدهای کربوکسیلیک جایگاه ویژهای دارند. دو نمونه پرکاربرد از این دسته، فرمیک اسید (Formic Acid) و استیک اسید (Acetic Acid) هستند. این دو ماده با وجود شباهتهایی در ساختار پایه، تفاوتهای قابلتوجهی از نظر خواص، کاربردها، واکنشپذیری و ایمنی دارند. در این مقاله، ضمن معرفی کامل هر دو ماده، تفاوتها و نکات کلیدی آنها را بررسی میکنیم.
معرفی فرمیک اسید
فرمیک اسید (با نام علمی Methanoic Acid) سادهترین اسید کربوکسیلیک است. این ماده با فرمول شیمیایی HCOOH دارای یک گروه کربوکسیل متصل به یک اتم هیدروژن است.
خواص فیزیکی و شیمیایی فرمیک اسید:
-
حالت فیزیکی: مایع بیرنگ با بوی تند
-
نقطه جوش: 100.8 درجه سانتیگراد
-
نقطه ذوب: 8.4 درجه سانتیگراد
-
دانسیته: حدود 1.22 گرم بر سانتیمتر مکعب
-
انحلالپذیری: محلول در آب، اتانول، اتر و بیشتر حلالهای قطبی
-
pKa: حدود 3.75
روش تولید فرمیک اسید:
فرمیک اسید بهطور طبیعی در بدن مورچهها و برخی حشرات وجود دارد و دلیل نامگذاری آن نیز از کلمه لاتین Formica (مورچه) گرفته شده است. در صنعت، تولید آن معمولاً از طریق اکسیداسیون متانول یا از واکنش منوکسید کربن با هیدروکسید سدیم انجام میشود.
برای خرید فرمیک اسید کلیک کنید.
معرفی استیک اسید
استیک اسید (Acetic Acid) که با نام علمی اتانوئیک اسید نیز شناخته میشود، یکی از اسیدهای آلی رایج و پرمصرف در صنایع مختلف است. فرمول شیمیایی آن CH₃COOH است که نشاندهنده یک گروه متیل متصل به گروه کربوکسیل میباشد.
خواص فیزیکی و شیمیایی استیک اسید:
-
حالت فیزیکی: مایع بیرنگ با بوی تند و سرکهای
-
نقطه جوش: 118 درجه سانتیگراد
-
نقطه ذوب: 16.7 درجه سانتیگراد
-
دانسیته: حدود 1.05 گرم بر سانتیمتر مکعب
-
انحلالپذیری: کاملاً محلول در آب
-
pKa: حدود 4.76
منابع تولید:
استیک اسید در مقیاس صنعتی عمدتاً از طریق متیلاسیون متانول یا تخمیر باکتریایی تولید میشود. سرکه خوراکی در واقع محلول رقیق استیک اسید در آب است.
جدول مقایسه فرمیک اسید و استیک اسید
ویژگی | فرمیک اسید (HCOOH) | استیک اسید (CH₃COOH) |
---|---|---|
ساختار | سادهترین اسید کربوکسیلیک | دارای گروه متیل |
جرم مولی | 46.03 گرم بر مول | 60.05 گرم بر مول |
نقطه جوش | 100.8 درجه سانتیگراد | 118 درجه سانتیگراد |
نقطه ذوب | 8.4 درجه سانتیگراد | 16.7 درجه سانتیگراد |
قدرت اسیدی (pKa) | 3.75 | 4.76 |
بوی خاص | تند و تحریککننده | بوی تند سرکهای |
سمیت | بالاتر | متوسط |
پایداری شیمیایی | کمتر | بیشتر |
تفاوت در ساختار مولکولی
-
فرمیک اسید تنها از یک اتم هیدروژن متصل به گروه کربوکسیل تشکیل شده است.
-
در حالی که استیک اسید دارای یک گروه متیل (CH₃) است که آن را از نظر خواص فیزیکی و واکنشپذیری متفاوت میکند.
این تفاوت ساده در ساختار، باعث تفاوت در اسیدیته، نقطه جوش، سمیت و رفتار شیمیایی این دو ماده شده است.
تفاوت در قدرت اسیدی
فرمیک اسید اسیدی قویتر از استیک اسید است.
-
فرمیک اسید: pKa ≈ 3.75
-
استیک اسید: pKa ≈ 4.76
قدرت اسیدی بالاتر فرمیک اسید به آن توانایی بیشتری در واکنش با بازها و ایجاد نمک میدهد. در فرآیندهای صنعتی که به اسیدی قویتر نیاز است، فرمیک اسید گزینه مناسبتری است.
تفاوت در کاربردها
کاربردهای فرمیک اسید:
-
صنعت نساجی و چرمسازی برای تثبیت رنگ و دباغی
-
صنایع کشاورزی بهعنوان افزودنی ضدباکتری در خوراک دام
-
ضدعفونیکنندهها و مواد نگهدارنده
-
عامل کاهشدهنده در صنایع شیمیایی
-
تولید مواد شیمیایی مانند استرها و نمکهای فرمات
کاربردهای استیک اسید:
-
تولید سرکه خوراکی
-
صنایع غذایی بهعنوان تنظیمکننده pH
-
ساخت مونومر وینیل استات برای تولید چسب و پلاستیک
-
صنایع نساجی و رنگسازی
-
تولید استرهای آلی
-
بهعنوان حلال در فرآیندهای شیمیایی
تفاوت در رفتار زیستمحیطی و ایمنی
فرمیک اسید:
-
سمیت بالاتر و خورندگی شدیدتر
-
تماس مستقیم با پوست یا استنشاق بخار آن میتواند باعث سوختگی و آسیب تنفسی شود
-
باید در محیطی با تهویه مناسب نگهداری شود
استیک اسید:
-
اگرچه خورنده است، اما خطرات آن در غلظتهای پایینتر (مثلاً در سرکه خوراکی) کمتر است
-
نوع غلیظ (یخزده یا Glacial) آن بسیار خورنده بوده و نیاز به رعایت نکات ایمنی دارد
نکات ایمنی در استفاده از این دو اسید
-
همیشه از دستکش، عینک و ماسک تنفسی مناسب هنگام کار با فرمیک اسید استفاده شود
-
برای استیک اسید غلیظ نیز، رعایت نکات ایمنی ضروری است، بهخصوص هنگام رقیقسازی
-
تماس با چشم و پوست باید به سرعت با آب فراوان شسته شود
-
در صورت نشتی، تهویه مناسب فضا اهمیت دارد
خرید فرمیک اسید و استیک اسید از منابع معتبر
با توجه به کاربرد حساس این دو ماده در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی، تهیه آنها از منابع معتبر و بهشرط آنالیز الزامی است. در ایران، شرکتهای مختلفی این مواد را عرضه میکنند، اما همواره باید به موارد زیر توجه کرد:
-
برند تولیدکننده (چینی، ایرانی، اروپایی)
-
نوع بستهبندی (گالن، بشکه، تانکر)
-
درصد خلوص و شفافیت آنالیز
-
زمان تحویل و موجودی انبار
شیمیایی تهران؛ تأمین مطمئن مواد شیمیایی با تضمین کیفیت
شیمیایی تهران با سالها تجربه در تأمین مواد اولیه صنعتی، آزمایشگاهی و خوراکی، یکی از تأمینکنندگان معتبر فرمیک اسید و استیک اسید با برندهای مختلف است. ما با در اختیار داشتن انبار فعال، ارائه آنالیز رسمی و ارسال سریع به سراسر کشور، آماده همکاری با تولیدکنندگان، کارگاهها، صنایع غذایی، کشاورزی و شیمیایی هستیم.
برای دریافت اطلاعات بیشتر، مشاوره رایگان یا استعلام قیمت روز، با کارشناسان شیمیایی تهران تماس بگیرید.
برای خرید مواد شیمیایی با شیمیایی تهران همراه باشید.